وابستگی تکنولوژی معاینات فنی و اسکن درختان به شرایط ارزی و شرکتهای خارجی باعث توقف این اقدام در سالهای اخیر شده اما با ساخت دستگاه و بومی سازی آن با شرایط ایران توسط شرکتهای دانش بنیان داخلی، شهرداری تهران مذاکرات با شرکتهای داخلی برای بهره گیری از این توانایی را آغاز کرده است.
علی محمد مختاری، مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران در گفتگو با خبرنگار شهر، درباره راهکارها و برنامه های عملیاتی برای رسیدگی به وضعیت زیرسطحی درختان محور خیابان ولیعصر(عج) با بیان اینکه درختان این خیابان از یک سو تحت تاثیر مجموعه ای از عوامل طبیعی و انسان ساخت و از سوی دیگر متأثر از ویژگی های زیستی و نهادی حاکم بر این درختان پیوسته با چالش های متنوعی روبرو هستند، گفت: با هدف مدیریت این منابع ارزشمند و حفاظت و پایداری آنها برنامه های مطالعاتی و فعالیت های اجرایی متعددی درباره درختان، محیط استقرار و مسائل پیرامونی و محیطی آنها انجام شده که از آن جمله میتوان به تدوین و ابلاغ شیوه نامه و تعیین نقشه راه به منظور پیشگیری از وارد آمدن خطرات جانی و مالی ناشی از سقوط درختان به شهروندان (نامه شماره ۱۶۳۹۹۸ مورخ 22 اردیبهشت 98) اشاره کرد.
او درباره برخی از بندهای این شیوه نامه توضیح داد: حذف هرگونه موانع در مسیر جوی ها (نظیر پل ها) که باعث تجمع زباله و ممانعت از دسترسی به بستر کاشت و استقرار درختان و جلوگیری از رسیدگی به آنها می شد، انجام اقدامات دقیق و مستمر پایش، رفع خطر درختان خشک و هرس درختان سبز رو به زوال (با اخذ مجوزهای لازم از کمیسیون ماده ۷ بر اساس دستور العمل های مصوب)، آزادسازی طوقه درختان طبق دستورالعمل های ابلاغ شده، انجام معاینات فنی (روش توموگرافی) درختان از نظر تشخیص میزان پوسیدگی و تعیین میزان مقاومت آنها در برابر وقوع طوفان ها و انجام اقدامات اصلاحی بر اساس نتایج معاینات فنی، طرح مساله توموگرافی در اتاق فکر سازمان و اخذ تائید متخصصان برای استفاده از تکنولوژی مذکور در محیط های شهری با هدف رعایت اصل شناخته شده «پیشگیری بهتر از درمان» از مهمترین تاکیدات این شیوه نامه است.
او ادامه داد: همچنین شناسایی و پایش سلامت درختان و تشکیل شناسنامه برای درختان کهنسال و خطرساز، کنترل تلفیقی آفات و بیماریهای گیاهی (IPM/Integrated Pest Management) به روش های زراعی، فیزیکی و مکانیکی، کاهش مصرف سموم شیمیایی از بارزترین اقدامات و راهکارهای اجرایی است.
مختاری با بیان اینکه در طراحی و برنامه ریزی جهت اجرای فعالیت های فضای سبز و نحوه انتخاب گونه های درختی همواره سرشت درختان و تاب آوری آنها در برابر بروز ناهنجاری های اقلیمی نظیر سرمازدگی، وقوع تندبادها و طوفان و پایداری به هنگام ریزش برف های سنگین مورد توجه قرار می گیرد و از طریق کاربرد روش های مدیریتی به منظور سبک کردن تاج درختان و اجرای عملیات هرس مناسب، تمهیدات لازم جهت کاستن از خطرات ناشی از این "حوادث غیرمترقبه" انجام می شود، گفت: با وجود اتخاذ این تمهیدات، بازهم سقوط درختان و شکستن شاخه ها در شرایط طوفانی امری طبیعی و اجتناب ناپذیر بوده و قطعاً در شرایط ناپایدار جوی و سرعت های شدید باد، درختان در شرایط ناپایدارتری قرار می گیرند، به همین دلیل، دستورالعمل ویژه به منظور پیش آمادگی ادارات فضای سبز به هنگام وقوع طوفان و بادهای شدید به مناطق ۲۲ گانه ابلاغ شده است.
مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران درباره اسکن درختان نیز یادآور شد: اگرچه به طور سنتی خبرگان و کارشناسان صاحب نظر می توانند از طریق مشاهده ظاهری، معاینه دستی وضعیت فیزیکی درختان و از طریق گوش دادن به انعکاس صدای ناشی از ضربات کوچکی که به تنه درختان می زنند تا حدودی از وضعیت پوسیدگی و میزان مقاومت آنها در برابر احتمال سقوط آگاه شوند، اما از طریق کاربرد سیستم های پیشرفته الکترونیک و اسکن تنه درختان می توان با دقت بیشتری به این موضوع پرداخت. انجام معاینات فنی(اسکن) درختان در ابتدای دهه ۹۰ برای تعدادی از درختان خیابان ولیعصربه صورت آزمایشی انجام شد اما با توجه به وابستگی تکنولوژی مذکور به شرایط ارزی و شرکتهای خارجی در سالهای اخیر تقریبا متوقف شده است.
او اضافه کرد: البته با عنایت به رهنمودهای مقام معظم رهبری در زمینه قطع وابستگی فنی و علمی به استکبار جهانی و نیز اتکا به دانش و امکانات داخلی، شرکتهای دانش بنیان موفق به ساخت دستگاه و بومی سازی آن با شرایط ایران شده اند که شهرداری تهران نسبت به شناسایی و مذاکره با آنها اقدام کرده و امیدواریم به زودی از توانایی شرکت های متخصص داخلی در این زمینه بهره گرفته شود.
مختاری در پایان با تاکید بر اینکه حفظ درختان چنار در خیابان ولیعصر(عج) مستلزم هماهنگی درون بخشی در شهرداری همچنین برون بخشی با نهادهایی نظیر سازمانهای مرتبط با خدمات آبرسانی، گازرسانی، احداث شبکه فاضلاب، همچنین شهروندان، پیشه وران، سازمانهای دولتی و بخشهای خصوصی و نیمه خصوصی است، عنوان کرد: طی چند دهه گذشته چالشهای درختان چنار در خیابان ولیعصر(عج) توسط اساتید، صاحب نظران و کارشناسان به اشکال مختلف و در چهارچوب فعالیت های پژوهشی و مطالعاتی مورد بررسی قرار گرفته که نتایج این بررسی ها حاکی از آن است که پاره ای از اقدامات عمرانی، صدور مجوزهای بلندمرتبه سازی، اجرای عملیات گودبرداری های غیر اصولی در نزدیکی درختان که گاهی منجر به نابودی بخشی از ریشه این درختان می شود و محدود شدن فضای رشد تاج درختان از جمله مهمترین مسائل و مشکلات شهرسازی است.
منبع خبری: مرجع متخصصان معماری، شهرداری تهران