فرانک اُون گهری (Frank Owen Gehry) معمار مشهور معاصر آمریکایی کانادایی-تبار است.
زندگی شخصی:
فرانک اون گهری در یک خانواده یهودی در تورنتو کانادا چشم به جهان گشود. نام اصلی او "افرایم اون گلدبرگ" بوده است.
پسری خلاق که توسط مادر بزرگش پروبال و مورد تشویق قرار می گرفت. بیشتر هم به خاطر ماکت شهرهای کوچک با خرده چوب و تکه های آهن و سیم های فلز قدیمی که آخر هر هفته در کارگاه کوچک پدر بزرگش مي ساخت بود.
در خانه خود پدر وی زیاد به کارهای او اهمیت نمی داد و او را خیال پرداز و رویایی می خواند٬ اما مادرش به او ایمان داشت وهمین باعث پیشرفت و به شهرت رسیدن فرانك شد.
در سال ۱۹۴۷ به کالیفرنیا رفت و در شرکتی برای حمل و نقل با ماشین (وانت) استخدام شد و در کنار کار به تحصیل در کالج Los Angeles City پرداخت. بعد از گذراندن دوره در كالج به دانشگاه Southern Califonia رفت و در رشته معماري مشغول به تحصيل شد. در سال ۱۹۵۴ فارغ التحصیل شد و برای مدتی از معماری کناره گرفت و به کارهای متفرقه مشغول شد٬ از جمله کار در ارتش آمریکا.
چندی بعد یک دوره یک ساله نقشه برداری شهری را در مدرسه فارغ التحصیلان هارواد گذراند. و دوباره به معماری برگشت و فعالیت های خود را در این حیطه از سر گرفت.
فرانک در طول زندگی خود دو بار ازدواج کرده و از ازدواج اولی دو دختر و از ازدواج دوم دو پسر دارد.
بزرگ شدن فرانک در کانادا باعث شد که او یک طرفدار پراپاقرص ورزش هاکی شود و در سال ۲۰۰۴ کاپ جام جهانی هاکی را او طراحی کرد.
گهری در حال حاضر سیتیزن آمریکا و کاناداست و در سانتا مونیکا کالیفرنیا زندگی می کند.
زندگي معماري:
در کارهای اولیه گهری می‌توان تأثیراتی از معماران سوئیس و فرانسه به خصوص لو کوربوزیه مشاهده کرد. این تأثیرات را تا سال ۱۹۷۲ می‌توان در کارهای گهری مانند استفاده از فرمهای هندسی ساده مشاهده کرد.
به طور کلی در کارهای گهری نوعی گرایش مجسمه سازانه را می‌توان مشاهده کرد چه در توسعه خانه همسرش ۱۹۸۷ تا موفق‌ترین کارش در سبک فولدینگ که موزه هنرهای معاصر بیلبائو است.
او معتقد است:
من آثار هنرمندان را نگاه میکنم و هنر را به مثابه وسیله‌ای برای الهام خودم میپندارم و سعی میکنم تحت تأثیر هیچ فرهنگی نباشم در هر کارم روشهای جدید را جستجو میکنم. برای من قانون و قاعده محدود کننده وجود ندارد و اصولا مرزی بین درست و نادرست نمیدانم.
سبک هایی که گهری در کارهایش استفاده کرده :
دیکانستراکشن
فولدینگ
معماری پرش کیهانی
گهری از پیشگامان عرصه معماری فولدینگ می‌باشد . ما به ازای علمی زبان معماری فولد، نظریات بحران و تداوم است. بحران یا فروپاشی در تبدیل سریع ازحالتی به حالت دیگر، مانند آب به یخ یا بخار، تجلی می‌کند. بحران یا به دو پاره شدن می‌انجامد یا به پیچیده شدن، در هم فرو رفتن و در هم تنیدن که مضمون معماری فولد است.
در این معماری که گویی در حال فرو ریختن و کج شدن است، ترتیب پلان، نما و مقطع با هم اشکال ابهام آمیزی همانند کریستالها میآفرینند.
این بازی را گهری با در هم ریختن زبانهای مختلف معماری و ترکیب آنها آغاز کرده است. در بنای موزه ویترای او در وایمار آلمان، که در کارهای آیزنمن تأثیرگذاشت، اجزای معماری مکعبهای در هم تنیده و دفرمه و کج و کوژند. از همین رو بعضی معماری او را جانور گونه و کرم گونه نامیده‌اند. در کل می‌توان گفت معماری گهری یک معماری شخصی و غیر تقلیدی است و بدون برنامه خاص و یک نوع عدم قطعیت در اکثریت پروژه‌های گهری دیده می‌شود.
او علاوه بر کارهای ساختمانی به طراحی جواهرات٬ لوازم خانه(میز٬ مبل و ...) و مجسمه سازی و همچنین طراحی بطری ودکا برای شرکت Wyborowa مشغول بوده و است.
دو سري از لوزام خانگي آن به شهرت بالايي رسيدند:
Easy Edge Furniture
Bentwood Furniture
نكات جالب:
فرانك را مي توان يك معمار ستاره يا Starchitect دانست نظير نورمن فاستر (Norman Foster)، زاها حدید (Zaha hadid) و . . .
او در يكي از قسمت هاي سريال كارتوني The Simpsons حضور يافته بود و به جاي شخصيت كارتوني خودش صحبت كرده.
و نكته قابل ذكر ديگر تاثير گذاري زياد ماهي و فرم هاي آن بر فرانك است او عقيده دارد ۳۰۰ ميليون سال پيش انسان ماهي بوده يا به بيان ديگر انسان از تكامل ماهي به وجود آمده از اين رو مجسمه هاي غول پيكر زيادي از ماهي ساخته و همچنين در تمام طراحي هايش از فرم ماهي اسفاده مي كند.
نکته بسیار جالب در روند طراحی گهری در استفاده از رایانه در این روند است. بر خلاف سایر معماران که از نرم افزارهای معمول دوبعدی و سه بعدی مانند CAD و ۳DsMAX برای کارهای خود استفاده می‌کنند گهری از نرم‌افزار کاتیا(كتيا) که یک نرم‌افزار مربوط به طراحی جامدات است استفاده کرد. این نرم افزار بیشتر برای طراحی خودرو و هواپیما و محاسبات پیچیده بدنه‌های مختلف کاربرد دارد و هماهنگی بسیار عالی با سایر نرم افزارها دارد.
چند آثار شناخته شده و معروف وي:
-
استديو رانولد ديويس ، ماليبو ، كاليفرنيا
-
خانه هارپر بالتيمور، مري لند
-
خانه رقصان، چك
-
موزه بيلبائو، بيلبائو، اسپانيا
-
برج گهري ، هانوفر آلمان
-
ديزني هال، لوس آنجلس ، كاليفرنيا
هميشه هم كاراهاي گهري مورد تشويق قرار نگرفتن:
در اکتبر ۲۰۰۷، دانشگاه ام آی تی آمریکا از فرنک گهری بخاطر طراحی مشکل دار ساختمان استاتای خود به دادگاه شکایت برد و ادعای خسارت نمود.
برخی از پروژه ها :
American Center, at Paris, France, 1988
California Aerospace Museum, at Los Angeles, CA, 1982 to 1984
Edgemar Development, at Santa Monica, CA, 1984
Experience Music Project, at Seattle, Washington, 1999 to 2000
Fishdance Restaurant, at Kobe, Japan, 1986 to 1989
Gehry House, at Santa Monica, California, 1979 and 1987
Goldwyn Branch Library, at Hollywood, CA, 1982
Guggenheim Museum Bilbao, at Bilbao, Spain, 1997
Herman Miller Facilities, at Rocklin, CA, 1985
Hollywood Bowl, at Hollywood, CA, 1970 to 1982
Joseph Magnin Store, at Costa Mesa, CA, 1968
Loyola University Law School, at Los Angeles, CA, 1981 to 1984
Los Angeles Children's Museum, at Los Angeles, CA, 1979
Norton House, at Venice, CA, 1983
O'Neill Hay Barn, at San Juan Capistrano, CA, 1968
Ron Davis Studio and House, at Malibu, CA, 1970 to 1972
Rouse Company Headquarters, at Columbia, MD, 1974
Ruscha House, at 29 Palms, CA, 1977
Santa Monica Place, at Santa Monica, CA, 1973 to 1980
Schnabel Residence, at Brentwood, CA, 1986
University of Minnesota Art Museum, at Minneapolis, MN, 1990
Venice Beach House, at Venice, CA, 1986
Vitra Design Museum, at Weil-am-Rhein, Germany, 1987 to 1989
Walt Disney Concert Hall, at Los Angeles, CA, 1989 to 2004
Winton Guest House, at Wayzata, Minnesota, 1984 to 1986
Wosk Residence, at Beverly Hills, CA, 1982
Yale Psychiatric Institute, at New Haven, CT, 1985 to 1989
Venice Beach House, Venice, California
......