ArchitExpert

فیلیپ جانسون (Philip Johnson)، معمار، مورخ معماری، موزه­ دار، گردآورنده آثار هنری و یکی از شخصیت­های برجسته معماری و طراحی قرن بیستم  بوده است. فیلیپ جانسون، معمار نوآوری که آسمان­خراش­های شیشه­ ای را رواج داد و بعدها با طرح­های جسورانه و نوستالژیک پست­ مدرن قالب­های پیشین خویش را در هم شکست، طی ۵۰ سال، یکی از تأثیرگذارترین چهره­ های معماری و طراحی آمریکا بوده است، بطوری­که بسیاری از ساختمان­های آمریکا در نیمه دوم قرن بیستم بر اساس اصول معماری بنیان نهاده شده توسط او، ساخته شده­ اند.

 

جانسون در دهه هفتاد زندگی­اش، بی­توجه به تجربه حرفه ­ای زیاد و موفقی که در سبک مدرن پشت سر گذاشته بود، منتقدان و همکاران را با یک تغییر جهت ناگهانی به سمت سبک جدید پست­ مدرن، همگام با گروه بسیار جوان­تری از معماران، شوکه کرد و توجه زیادی به خود جلب نمود. او در سال ۱۹۸۴ با درهم شکستن قطعیت برج­های شیشه­ای که منهتن را اشغال کرده بودند، برجی با دیوارهای گرانیتی و یک ورودی طاقدار بسیار بزرگ ۹۰ فوتی و یک سقف تجملی و تفننی که به نظر می­رسید برای قطعه­ای از مبلمان مناسب­تر باشد، برای اداره مرکزی AT&T در نیویورک طراحی کرد. در این طرح، کاربرد خشن و خودنمایانه مصالحی که واقعیت­های کارکردی یا ساختاری ساختمان را منعکس نم ی­کرد و نیز ترکیب عناصر طراحی صرفاً بخاطر ارزش زیبایی­ شناسی­شان، عملی بر خلاف انگاره­ ها و اصول سبک بین­ المللی بود.
 
طرح جانسون و Burgee برای ساختمان اداره مرکزی AT&T در نیویورک که یکی از مشهورترین کارهای مکتب پست­ مدرن است، با نمای سنگی­ و مشخصه عمده ­اش، سقف ستنوری شکسته، نقطه عطفی در معماری معاصر محسوب می­شود، چرا که نخستین ساختمان مهم ساخته­ شده بود که کاربرد سبک­های تاریخی را ـ گرایش طراحی رایج در طول تاریخ که در دوران اقتدار سبک بین­ المللی به شدت مهجور مانده بود و توسط اهالی حرفه به سخره گرفته می­شد ـ احیاء کرد و گفتمان معماری معاصر را، با همان میزان تأثیرگذاری که سبک بین ­المللی در ۵۰ سال قبل داشت، تغییر داد. این ساختمان که در حال حاضر متعلق به شرکت سونی است، اگرچه در آن سال­ها مباحثات بسیاری را برانگیخت، اما موجبات رهایی معماران از سخت­گیری­های مدرنیسم را فراهم آورد و سایر معماران نیز جرأت پیدا کردند تا سبک­های جدیدی را مورد تجربه و آزمایش قرار دهند.
 
 
جانسون در سال ۱۹۷۸ برنده مدال طلای انجمن آمریکایی معماران (AIA)، بالاترین نشان افتخار و سپاس رشته معماری، شد و سال بعد، بخاطر موفقیت­های دوران زندگی­ حرفه ­ایش،­ به عنوان اولین برنده جایزه معتبر معماری پریتزکر انتخاب گردید. او یک کلکسیونر حرفه­ ای آثار هنری ­نیز بود و چون در خانه­اش اتاقی برای نمایش این آثار نداشت، آنها را به موزه هنر مدرن اهدا کرد.
 
 
با نگاهی به کارهای جانسون می­توان دریافت که آثار او در طیفی از مدرنیسم افراطی، در خانه شخصی­اش، تا پست­مدرنیسم، در ساختمان AT&T ، قرار می­گیرند. شهرت کنونی جانسون نیز بیشتر بخاطر پشتیبانی از دو جنبش معماری است که در طول ۶۰ سال گذشته چشم­اندازهای شهری را عمیقاً تحت تأثیر قرار داده­ اند: سبک بین­ المللی، و متداول­سازی مجدد کاربرد انواع متعدد سبک­های تاریخی در طراحی معماری معاصر.

فیلیپ جانسون در ابتدای کار حرفه ­ای خویش با میس ون­دررو کار کرد، کسی که او را بسیار زیاد تحت تأثیر قرار داد و از او همواره به عنوان یک استاد و سازنده بزرگ یاد می­کرد و به کارهای او علاقه بسیاری داشت. آثار میس ون­دررو طرح­هایی هستند که سازه ساختمان را به صریح­ترین و اقتصادی­ترین روش ممکن به نمایش می­گذارند. مطابق نظریه او، اگر ساختمانی با ستون­های فولادی برپا نگهداشته شده است، این ستون­ها بایستی بجای پنهان شدن در پشت سنگ یا آجر، بصورت مرئی و نمایان در ساختمان رها شوند. کار اول جانسون یعنی خانه شیشه­ ای، تأثیرپذیری او از نظریات میس را به خوبی نشان می­دهد.

جانسون بخاطر کارهایش در اوایل دهه ۱۹۵۰، زمانی که هنوز تحت تأثیر میس ون­در روهه بود، از سوی منتقدان معماری مورد احترام و تحسین بسیار زیادی واقع شد. با اینکه از دیدگاه جانسون میس یک نابغه بود، اما او هر زمان که خواست و اراده کرد، اصول معماری­اش را از مدرنیست به پست­ مدرنیست و حتی به ضد پست­ مدرنیست تغییر داد و حتی با ابراز خستگی از سنت، اعلام کرد که گرایش من واضح است؛ سنت­گرایی التقاطی (eclectic traditionalism).  بر این اساس است که منتقدان جانسون از او با عنوان معماری نام می­برند که بیشتر به سبک علاقه نشان می­داد تا به اصول و محتوا و بر این اعتقادند که او احتمالاً بیشتر به عنوان مروج نظریه­ ها در یادها باقی خواهد ماند تا به عنوان یک طراح.

جانسون در طراحی ساختمان­های بلندمرتبه شیک و باب روز، متخصص و خبره و یک استاد مسلم بود، بطوری­که طرح­ های او در این حوزه بسیار گسترده و فرا­گیر هستند. برخی از ساختمان­های طراحی­ شده توسط او خلاصه، مجرد، ساده، و به لحاظ زیبایی­ شناسی قوی هستند، اما در مقابل برخی از طرح­های او بخاطر توجه دقیق به زمینه، محیط­ و سایت، بعضاً خیلی التقاطی از آب درآمده­ اند. در دنیای تجاری استقبال بسیار زیادی از کار جانسون صورت می­گرفت، شاید دلیل این امر توانایی فوق­ العاده او در تغییر سبک از یک پروژه به پروژه بعدی باشد، چرا که بینش و نگاه او همواره در حال تغییر بود.

جانسون علاقه فراوانی به حجم­ های فضایی خلق­شده با فرم­های تندیس ­وار و از همه مهم­تر نور، هم طبیعی و هم مصنوعی، داشت. او همچنین در طرح­ هایش به تأثیری که آب و نور به همراه هم می­توانند در سایت داشته باشد، بهای زیادی می­داد.

اگرچه پروژه­ های بزرگ فیلیپ جانسون همواره در معرض لبه تیز انتقاد محافظه­ کاران محلی و حتی معماران مطرح بوده، اما این حقیقت را نمی­توان منکر شد که او از طریق طرح­ها، نوشته ­ها و تعلیماتش، نقشی اساسی و تأثیرگذار در تعریف مبانی نظری و فرم­­­­­های بکار گرفته شده در معماری قرن بیستم، داشته است.

آثار:

منابع:
مرجع متخصصان معماری
گروه معماران آرل
ویکی پدیا